Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu, do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska należy wykonywanie badań wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych.
W 2008 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie prowadził badania jakości wód powierzchniowych zgodnie z Aneksem Nr 1 do Programu monitoringu środowiska w województwie podkarpackim na lata 2007-2009, zatwierdzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Program monitoringu wód powierzchniowych uwzględnia podstawowe wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE dotyczące celów, którym ma służyć monitoring oraz zakresu i sposobu realizacji badań wód.
Głównym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej jest osiągnięcie dobrego stanu dla wszystkich części wód do 2015 roku, przy czym uwzględnione są również wymagania jakościowe wynikające m.in. z użytkowania tych wód oraz z innych dyrektyw UE.
Badania monitoringowe prowadzone były w jednolitych częściach wód powierzchniowych, wyznaczonych dla potrzeb planowania gospodarowania wodami. Każda jednolita część wód powierzchniowych przypisana została do jednego z 26 typów wód, które charakteryzują warunki środowiskowe cieku i wynikają z położenia geograficznego, wysokości bezwzględnej, cech geologicznych i morfologicznych terenu.
Analiza oddziaływań i wpływów antropogenicznych na wody powierzchniowe, uwzględniająca różne rodzaje presji, pozwoliła na wskazanie tych części wód powierzchniowych w obszarze dorzecza, dla których osiągnięcie dobrego stanu wód do roku 2015 jest niemożliwe lub wątpliwe.
Sieć punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu wód powierzchniowych
w województwie podkarpackim, dostosowana została do typologii wód, podziału na jednolite i scalone części wód oraz do wyników analizy oddziaływań i wpływów antropogenicznych na wody.

W 2008 roku w ramach monitoringu wód powierzchniowych wykonano badania w 102 punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na rzekach w dorzeczu Wisły i dorzeczu Dniestru. Badania prowadzone były w:

• 14 punktach diagnostycznych,
• 49 punktach operacyjnych na wodach zagrożonych,
• 33 punktach operacyjnych celowych na wodach wyznaczonych do bytowania ryb,
• 14 punktach operacyjnych celowych na wodach przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę pitną,
• 4 punktach badawczych.

Zakres badań obejmował wskaźniki fizykochemiczne, chemiczne i biologiczne,
w zależności od rodzaju prowadzonego monitoringu.
Dla każdego z rodzajów monitoringu ustalone zostały odrębne programy badań (zakres wskaźników jakości, częstotliwości badań) celem dokonania klasyfikacji stanu wód.
Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych wyznaczonych w jednolitych częściach wód powierzchniowych i monitorowanych w 2008 roku, wraz z przyporządkowaniem ich do określonej sieci monitoringu wód przedstawia tabela.
W badanych wodach dokonano oceny poziomu azotanów oraz wartości głównych wskaźników eutrofizacji wód powierzchniowych spowodowanej dopływem azotu ze źródeł rolniczych. Wykonano również ocenę stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych spowodowanej dopływem zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych za lata 2004-2007.

Wyniki ocen i klasyfikacji wód powierzchniowych województwa podkarpackiego przedstawiono w tabelach.

1. Wstępna klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego wód w punktach pomiarowo-kontrolnych monitoringu wód powierzchniowych w 2008 roku.
2. Ocena przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych w rzekach badanych w 2008 roku.
3. Ocena jakości wód w rzekach wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w 2008 roku.
4. Ocena poziomu azotanów i wskaźników eutrofizacji w rzekach badanych w 2008 roku.
5. Ocena eutrofizacji wód powierzchniowych spowodowanej odprowadzaniem do wód zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych za lata 2004-2007.