Wiosna to okres wzmożonych prac porządkowych, zwłaszcza wokół posesji. Niewątpliwie jednym z zasadniczych tematów na tym etapie prac jest odpowiednie zagospodarowanie odpadów. Utrzymanie na właściwym poziomie porządku i czystości jest przedmiotem regulacji prawnych. W szczególności zadania gmin w tym zakresie oraz obowiązki właścicieli nieruchomości określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz podjęte na podstawie tej ustawy uchwały rad gmin.

Wspomniana wyżej Ustawa w sposób zasadniczy wpływa na gospodarkę odpadami w gminie. W jej świetle Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie, m.in. poprzez:

• wykonywanie prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych,
• budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami: instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych; stacji zlewnych- w przypadku, gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmi erne koszty; instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części; szaletów publicznych,
• zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku,
• organizowanie selektywnej zbiórki, segregację oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami.

Rada gminy ustala w drodze uchwały szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy m.in. poprzez:

• prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
• określanie częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz terenów przeznaczonych do użytku publicznego,
• określenie wymagań dotyczących rodzaju, rozmieszczenia i utrzymania urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych,
• określenie wymagań dotyczących zasad utrzymywania zwierząt.

Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku m.in. poprzez:

• wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym,
• uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości.

W ostatnich latach bardzo popularnym zjawiskiem jest działalność na rzecz odzysku surowców wtórnych do ponownego gospodarczego wykorzystania (tzw. segregacja odpadów). Wytwarzanie odpadów stałych jest integralnym elementem bytowania ludzi. W miarę rozwoju standardu życiowego i rozbudowy infrastruktury mieszkaniowej i gospodarczej wzrastają wskaźniki nagromadzenia odpadów. Nie wszystkich odpadów można uniknąć, tak jak nie wszystkie rodzaje produktów nadają się do wielokrotnego użycia. Odpady, których nie da się uniknąć, ani używać wielokrotnie, należy poddać segregacji, aby odzyskać te, które nadają się do ponownego przerobu (recyklingu).

Jednym z kierunków działania jest selektywna zbiórka organicznych odpadów bytowo-gospodarczych . Pozostawianie ich w masie odpadów usuwanych na składowisko może wywoływać negatywne skutki dla środowiska glebowego, wodnego i powietrza, stwarza też zagrożenie sanitarne dla zwierząt, ptactwa a w ostateczności ludzi. Wydzielenie ich daje szansę odzysku energii i przetworzenia w organiczną materię nawozową – biokompost. Odpady te muszą być segregowane u źródła ich powstawania, tj. w domach. Selektywna zbiórka odpadów jest przedsięwzięciem zależnym od wielu czynników, ale niewątpliwie jednym z bardzo istotnych zagadnień jest prowadzenie właściwej edukacji ekologicznej i ciągłego informowania społeczeństwa o zasadach i sensowności prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów oraz wynikających z niej korzyści. Selektywna zbiórka odpadów wymaga nie tylko ogólnej akceptacji społecznej, ale przede wszystkim może być realizowana przy aktywnym udziale społeczności danego osiedla, miasta – każdego gospodarstwa domowego. W takiej formie staje się ona jednocześnie wyrazem tej świadomości ekologicznej społeczeństwa, która realnie prowadzi do ochrony środowiska.

W strumieniu wytwarzanych odpadów komunalnych sporą ilość, zwłaszcza w ostatnich latach, stanowią wszelkiego rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych. Znaczna część społeczeństwa pozbywa się tych odpadów w sposób najgorszy z możliwych – spalając je w domowych piecach lub na terenie posesji. Podczas procesu spalania takich tworzyw jak np. plastikowe opakowania, folia oraz gumy czy opony uwalnia się do powietrza wiele szkodliwych i trujących substancji, które wcześniej były wykorzystywane w produkcji tych tworzyw jako barwniki, stabilizatory, utwardzacze, itp. Występują tam również metale śladowe jak ołów, rtęć, kadm, chrom. Oprócz w/w substancji, które stosowano w procesie produkcji plastiku, podczas jego spalania powstają nowe. Najgroźniejszymi z nich są furany i dioksyny. Dioksyny należą do najbardziej trujących, rakotwórczych substancji, ich toksyczne działanie polega na powolnym, ale skutecznym uszkadzaniu narządów wewnętrznych: wątroby, płuc, nerek, rdzenia kręgowego lub kory mózgowej. Dioksyny wpływają niekorzystnie na procesy związane z przekazywaniem życia, działając bardzo niekorzystnie na kobiece hormony – estrogeny. Szczególnie narażone na chorobotwórcze działanie metali ciężkich, furanów i dioksyn są dzieci.

Badania dowodzą, że najwięcej dioksyn dostaje się do środowiska nie z produkcji przemysłowej, lecz podczas spalania odpadów w gospodarstwach domowych. Im bliżej źródła, tym stężenie trucizn w powietrzu i na gruncie jest większe. Jak wykazały badania, stężenie dioksyn jest o wiele wyższe na terenach wiejskich, gdzie najmniej gospodarstw domowych korzysta z legalnego sposobu pozbywania się odpadów.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie apeluje: dla naszego wspólnego dobra, dla dobra naszych pokoleń nie spalajmy bezmyślnie żadnego sztucznego opakowania, bowiem spalanie tworzyw sztucznych nie powoduje ich zniknięcia, lecz prowadzi do zanieczyszczenia powietrza, gleby, a poprzez rośliny i zwierzęta w końcowym łańcuchu zanieczyszczenia trafiają z żywnością na nasze talerze w myśl zasady: „nic w przyrodzie nie ginie”. Nie pozwólmy, aby ktokolwiek robił porządki kosztem zdrowia nas wszystkich.