Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2013 r. poz. 1232) reguluje zadania poszczególnych organów administracji państwowej w zakresie mi. in. ochrony powietrza atmosferycznego.

Zadania Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska:

1. Opracowanie rocznej oceny jakości powietrza na podstawie badań powietrza atmosferycznego prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a następnie przekazanie wyników oceny wraz z klasyfikacją stref jakości powietrza Zarządowi Województwa. Opracowane przez WIOŚ w Rzeszowie roczne oceny jakości powietrza wskazują, że w województwie podkarpackim przekroczone są standardy jakości powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10, pyłu PM2,5 i benzo(a)pirenu. Ponadnormatywne stężenia tych substancji odnotowywane są głównie w sezonie grzewczym, wraz ze wzrostem emisji z indywidualnych gospodarstw domowych tzw. niskiej emisji.
2. Wykonywanie analiz ryzyka przekroczenia poziomów dopuszczalnych, docelowych i alarmowych substancji w powietrzu. Wyniki wykonanych przez WIOŚ w Rzeszowie analiz wskazują, że w 2013 r. wystąpiło przekroczenie dobowego poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 w Jaśle, Mielcu, Jarosławiu, Przemyślu, Krośnie, Nisku oraz występuje ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 w Jarosławiu i Mielcu, pyłu PM2,5 w Rzeszowie, Jaśle i Krośnie i średniorocznego poziomu docelowego benzo(a)pirenu na wszystkich stanowiskach pomiarowych.
3. Informowanie Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego poprzez Wojewódzkie Centrum Zarządzanie Kryzysowego i Zarządu Województwa Podkarpackiego o wystąpieniu ryzyka przekroczenia lub wystąpieniu przekroczenia poziomów dopuszczalnych, docelowych i alarmowych substancji w powietrzu.
4. Kontrole w zakresie:
   – terminowego uchwalenia Programów ochrony powietrza i Planów Działań Krótkoterminowych, wraz z analizą zawartych w nich obowiązków nałożonych na organy i podmioty korzystające ze środowiska,
   – wykonywania zadań określonych w Programach ochrony powietrza i Planach Działań Krótkoterminowych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starostę oraz inne podmioty.

W 2014 r. WIOŚ w Rzeszowie wykona kontrole organów samorządu terytorialnego w zakresie realizacji zadań określonych w Programach ochrony powietrza i Planach Działań Krótkoterminowych.

Zadania Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego:

1. Powiadomienie właściwych miejscowo ze względu na obszar przekroczeń Powiatowych Centrów Zarządzania Kryzysowego o konieczności podjęcia działań określonych Planem Działań Krótkoterminowych w przypadku wystąpienia ryzyka przekroczenia lub przekroczenia poziomu alarmowego substancji w powietrzu.
2. Powiadamianie społeczeństwa oraz podmiotów korzystających ze środowiska poprzez lokalne radio, telewizję, prasę o ryzyku wystąpienia przekroczenia, lub wystąpieniu przekroczenia poziomu alarmowego substancji w powietrzu.
3. Zamieszczenie na stronie internetowej Wojewódzkiego Centrum Zarządzanie Kryzysowego informacji o wystąpieniu ryzyka przekroczenia lub wystąpieniu przekroczenia poziomów dopuszczalnych, docelowych i alarmowych substancji w powietrzu.

Zadania administracji samorządowej (marszałek, zarząd województwa):

1. Opracowanie przez Zarząd Województwa Podkarpackiego programów ochrony powietrza dla stref, w których przekroczone zostały standardy jakości powietrza.
2. Opracowanie przez Zarząd Województwa Podkarpackiego Planów Działań Krótkoterminowych w przypadku ryzyka wystąpienia w danej strefie przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu.
   Uchwałami Sejmiku Województwa Podkarpackiego przyjęte zostały do realizacji opracowane przez Zarząd Województwa Podkarpackiego następujące Programy ochrony powietrza:
   – Uchwała Nr XLII/804/10 z dnia 25 stycznia 2010 r. w sprawie określenia „Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów” z uwagi na stwierdzone przekroczenia pyłu zawieszonego PM10,
   – Uchwała Nr XXXIII/608/13 z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia „Programu ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu” wraz z Planem Działań Krótkoterminowych,
   – Uchwała Nr XXXIII/609/13 z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia „Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu” wraz z Planem Działań Krótkoterminowych.
   Przygotowywana jest aktualizacja „Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów z uwagi na stwierdzone przekroczenia pyłu zawieszonego PM10”, który rozszerzony zostanie o pył PM2.5 oraz o Plan Działań Krótkoterminowych.

Zadania administracji samorządowej (starosta, wójt, burmistrz, prezydent miasta):

1. Opiniowanie projektów uchwał Sejmiku Województwa Podkarpackiego w sprawie programu ochrony powietrza.
2. Opiniowanie projektów uchwał Sejmiku Województwa Podkarpackiego w sprawie Planu Działań Krótkoterminowych.
3. Realizacja obowiązków wynikających z programu ochrony powietrza m.in.:
   – podejmowanie decyzji administracyjnych dotyczących ograniczenia emisji zanieczyszczeń ze źródeł bytowo-komunalnych (np. zakaz spalania odpadów biodegradowalnych, zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego dotyczące sposobu ogrzewania nowych obiektów),
   – opracowanie i wdrożenie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji na obszarze swojego działania administracyjnego,
   – realizowanie inwestycji dotyczących poprawy infrastruktury drogowej i obniżanie emisji pyłów z dróg przez czyszczenie ulic na mokro,
   – edukowanie ekologiczne mieszkańców w zakresie ograniczania niskiej emisji.
4. Realizacja obowiązków wynikających z Planu Działań Krótkoterminowych m.in.
   – wyznaczenie obszarów z przeważającym indywidualnym ogrzewaniem węglowym i z dużą ilością kominków, które nie są jedynym źródłem ogrzewania (gdzie w razie potrzeby nasilone zostaną kontrole mieszkańców przez Straż Miejską lub Straż Gminną),
   – uzgodnienie z lokalnymi zarządcami transportu drogowego możliwości bezpłatnego transportu ludności w dniach alarmowych stężeń zanieczyszczeń powietrza (alert II i III stopnia),
   – powiadamianie o ogłoszeniu wystąpienia alarmowych stężeń zanieczyszczeń powietrza (alert II i III stopnia) lokalnego zarządcy dróg, Straży Miejskiej lub Straży Gminnej, Policji, dyrektorów placówek szkolno-opiekuńczych,
   – przekazywanie komunikatu o ogłoszeniu bądź odwołaniu alertu do lokalnego radia, telewizji, prasy,
   – zamieszczanie na stronach internetowych organów samorządowych informacji dla mieszkańców o wystąpieniu i odwołaniu alertu II i III stopnia.

Programy ochrony powietrza i Plany Działań Krótkoterminowych wskazują jednoznacznie, że za realizację zadań w zakresie ograniczania zanieczyszczania powietrza (niska emisja) odpowiedzialni są wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast.